Fyrir jólin setti ég nokkrar sálmþýðingar og frumsamda sálma sem ég hef unnið að hér inn á vefinn. Einn af þeim var eftir John L. Bell um flóttamannavandann, sjá hér. Um daginn var ég í biskupsvígslu í Bodø og heyrði þá annan undurfallegan sálm eftir John Bell í norskri þýðingu Hans Olav Mørk. Sálmurinn er númer 104 í norsku sálmabókinni og tilheyrir opinberunartíðinni, sem samsvarar sunnudögum eftir þrettánda og níuviknaföstunni í íslensku kirkjunni. Sálmurinn hentar vel til söngs í kirkjum frá jólum til páska, vegna þess að atburðirnir sem hann lýsir rekja leið Jesú frá Betlehem til Jórsala. Sálmurinn hefur hljómað í eyrunum á mér síðan í Bodø og ég fann að ég varð að þýða hann yfir á íslensku. Það var einkum viðlagið sem ég féll fyrir, það er svo gaman að syngja um líf, leik og hlátur sem Guð gefur.

John Lamberton Bell er skoskur prestur fæddur 1949, sem tengdur er samkirkjulegum félagsskap sem kenndur er við miðaldaklaustrið Iona vestur af Skotlandsströndum. Hann orti sálminn árið 1987. Lagið er eftir írska vísnaskáldið Francis McPeake , og kallast „Wild Mountain Thyme“. Zacs Hicks lagsetti árið 2011. Hans Olav Mørk er norskur prestur og vísnasöngvari fæddur 1956. Hann er höfundur margra vinsælla sálma í norsku sálmabókinni.

Það er krefjandi verkefni að snúa góðum sálmum yfir á hljómmikið fallegt mál sem syngst vel. Stundum fer þýðandinn sínar eigin leiðir. Þegar ég skoða þýðingu Mørk á Bell finnst mér margt í þýðingunni betra en frumtextinn. Þessi þýðing er því hvort tveggja í senn þýðing og þýðing á þýðingu, eftir því sem mér fannst falla betur að íslensku máli og boðskapnum.

Sjálfri finnst mér áhugavert a skoða blæbrigði ólíkra þýðinga og læt því fylgja með lista yfir eigin ákvarðanir í þýðingunni:

• Mér finnst fallegt að sjá í frumtexta Bells hvernig hann notar staðarnöfnin úr guðspjöllunum frá Betlehem til Galíleu og Getsemane til að flytja sálminn frá einu æviskeiði Jesú til annars. Staðanöfnin eru ekki í norsku þýðingunni, en ég ákvað að halda þeim.
• Sálmurinn er í þátíð hjá Bell og Mørk utan viðlagsins sem er í nútíð. Ég hef valið hér að hafa hann í nútíð og býð því lesandanum með í ferðalag hugans þangað sem þessir atburðir gerast.
• Frumtextinn nefnir alltaf Krist í sömu hendingu sálmsins. Bell kallar Krist „the most precious Word of Life“ og Mørk „Guds dyrebare Ord„. Ég vildi gjarnan hafa möguleika á ólíkum stuðlum í hendingunni og tala því um hið „blíða,“, „hlýja“, „væna“,“fagra“ og „bjarta““lífsins orð“ sem liggur vafið inn í peysuna hans Jósefs, gefur svöngum mat og vonarboðskap, er svikinn og smáður, biður fyrir þeim sem ofsækja hann og reis upp á páskadagsmorgun.
• Ég skipti Galíleuvatni út fyrir Genesaretvatn af því að það passaði betur við hrynjandina, en bæði nöfnin eru notuð um stöðuvatnið norðaustur af Nasaret.
• Mér fannst áhugavert hvernig Mørk tekur upp orðalagið frá sköpunarsögunni í fyrstu Mósebók í versinu á páskadagsmorguninn og reyndi að koma því á framfæri í íslensku þýðingunni.
• Ég tók mér skáldaleyfi á að tala frekar um svikin en handtökuna í garðinum í fjórða versi.
• Bell talar um að fólk hafi heyrt Jesúbarnið hjala (gurgle þýðir eiginlega að búa til hljóð með munnvatni). Ég lét mér detta í hug að Jesúbarnið hafi lent í sömu hremmingum og mörg önnur kornabörn og verið með magakveisu. Mér líkar vel að draga upp myndir af holdtekjunni, sem ekki eru bara póstkortamyndir af upphöfnu smábarni, heldur barni sem er stundum hlandblautt og er illt í maganum. Það eru myndir sem ég skil og tengi við frá tíma mínum sem ungbarnamóðir. Og kannski var Jesúbarnið með kveisu, hver veit?

Hér kemur svo íslenska þýðingin, enski frumtextinn á eftir og norski textinn. Neðst í færslunni má svo heyra hljóðupptökur af laginu í enskri og norskri gerð.

Út við bæinn Betlehem, blautur inní Jósefs peysu,
liggur lífsins Orðið blíða, ljúflingur með magakveisu.
Og við skynjum Drottins náð.
Hann er hér, köllum á hann!
Lífið færir, leik og hlátur,
góðar himnaríkisgátur.
Og við skynjum Drottins náð.

Vestan við Genesaret vongóð stefnir til hans þvagan,
heyrir lífsins Orðið hlýja, hlýtur líka brauð í magann.
Og við skynjum Drottins náð.
Hann er hér, köllum á hann!…

Innan garðs í Getsemane, getur líta stað afvikinn.
þar  sem lífsins Orðið væna er með lúmskum kossi svikinn.
Og við skynjum Drottins náð.
Hann er hér, köllum á hann!…

Hauskúpu á hæðinni hvergi bjarmar fyrir röðli.
Biður fagra lífsins Orðið fyrir morðingja og böðli.
Og við skynjum Drottins náð
Hann er hér, köllum á hann!…

Árla dags í Jórsölum opnast dyr með gleðihljómi,
þá er bjarta lífsins Orðið brýst mót auðnardjúpi´og tómi.
Og við skynjum Drottins náð.
Hann er hér, köllum á hann!…

Frumtexti Bell frá árinu 2011 er svona:

In a byre near Bethlehem passed by many a wandering stranger
The most precious Word of Life was heard gurgling in a manger
For the good of us all

By the Galilean Lake where the people flocked for teaching
The most precious Word of Life fed their mouths as well as preaching
For the good of us all

And He’s here when we call Him bringing health, love, and laughter
To life now and ever after for the good of us all

Quiet was Gethsemane camouflaging priest and soldier
The most precious Word of Life took the world’s weight on His shoulder
For the good of us all

On the hill of Calvary place to end all hope of living
The most precious Word of Life breathed His last and died, forgiving
For the good of us all

In a garden, just at dawn near the grave of human violence
The most precious Word of Life cleared His throat and ended silence
For the good of us all

Og svo er hér þýðing Mørk:

I et skur ved Betlehem gjemt i Josefs store trøye,
lå Guds dyrebare Ord som et nyfødt barn i høyet.
Og vi ser: Gud er god.
Han er her når vi synger, Han gir liv, lek og latter,
himmelrikets skjulte skatter. Og vi ser: Gud er god.

Han fikk se et folkehav, uten håp og uten føde,
og Guds dyrebare Ord mettet alle i det øde.
Og vi ser: Gud er god.
Han er her …

Skjult av hagens mørke trær sto soldater for å ta ham,
og Guds dyrebare Ord bar det korset verden ga ham.
Og vi ser: Gud er god.
Han er her…

Naglet fast til dødens tre, under himmelhvelvets torden,
ba Guds dyrebare Ord for en bøddel og en morder.
Og vi ser: Gud er god.
Han er her…

Gjennom hagens klare dugg, som i jordens første morgen,
brøt Guds dyrebare Ord ut av tomheten og sorgen.
Og vi ser: Gud er god.
Han er her …

Og hér eru að lokum hljóðupptökur af enska sálminum (sjá hér, hnappurinn til að hlusta á hljóðskrána er hægra megin við myndina af plötuumslaginu) og norska sálminum (sjá hér).

Nóturnar úr norsku sálmabókinni eru hér: I et skur. noter

Njótið!